Giriş: Rusya’nın Vergi Manzarası
Rusya’nın vergi sistemi, son yıllarda yaptırımlara uyum sağlamak için önemli değişiklikler geçirdi. 2025 itibarıyla uygulanan vergi reformları, yabancı yatırımcılar için hem fırsatlar hem de riskler barındırıyor. Türk şirketlerinin Rusya’da maliyet etkin operasyonlar yürütebilmesi için bu sistemi iyi anlaması gerekiyor.
1. Rusya’nın Temel Vergi Yapısı (2025)
A. Kurumlar Vergisi
| Vergi Türü | Oran | Açıklama |
|---|---|---|
| Standart Oran | %20 | Temel oran |
| Özel Bölgeler | %0-10 | İleri teknoloji şirketleri için |
| Dijital Hizmetler | %15 | Yabancı dijital şirketler |
Önemli Detay: Rusya’da kayıtlı şirketler, yurtdışındaki kârlardan vergi ödemiyor (Territorial vergi sistemi).
B. KDV Sistemi
- Standart Oran: %20
- İndirimli Oran: %10 (temel gıda, çocuk ürünleri, ilaçlar)
- Sıfır Oran: İhracat ve uluslararası taşımacılık
Dikkat: Rusya’da KDV iadesi süreci 90 günü bulabiliyor.
2. Yabancı Şirketler İçin Ek Maliyetler
A. Transfer Fiyatlandırması
- İlişkili şirketler arası işlemlerde %20’ye varan ek vergi
- 2024’te getirilen yeni kural: 50 milyon RUB’ı aşan işlemlerde otomatik denetim
B. Temettü Vergisi
| Alıcı Tipi | Oran |
|---|---|
| Rus şirketi | %13 |
| Yabancı şirket | %15 (Anlaşmalı ülkelerde %5-10) |
Türkiye Avantajı: Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması sayesinde %5 oran uygulanıyor.
3. Bölgesel Vergi Avantajları
Özel Ekonomik Bölgeler
| Bölge | Vergi İndirimi | Sektör |
|---|---|---|
| Alabuga (Tataristan) | İlk 5 yıl %0 | Üretim |
| Vladivostok Serbest Limanı | Emlak vergisi muafiyeti | Lojistik |
| Kaliningrad | KDV indirimi | Teknoloji |
Türk Şirketi Örneği: Ülker, Alabuga’da %0 vergi avantajıyla 120 milyon $’lık yatırım yaptı.
4. Sosyal Güvenlik Maliyetleri
Çalışan Başına Aylık Zorunlu Kesintiler
| Kalem | Oran | Tavan |
|---|---|---|
| Emeklilik | %22 | 2.225.000 RUB |
| Sağlık | %5,1 | – |
| Sosyal Sigorta | %2,9 | 966.000 RUB |
| Toplam | %30 | – |
Maliyet Tasarrufu: Yüksek maaşlı çalışanlar için sözleşmeli hizmet modeli.
5. Türk Şirketleri İçin Vergi Optimizasyon Stratejileri
A. Yapılandırma Modelleri
- Rus Limited Şirket (OOO)
- Avantaj: Yerel yatırımcı muamelesi
- Dezavantaj: Yüksek kuruluş maliyeti (~300.000 RUB)
- Şube Ofis
- Avantaj: Hızlı kurulum
- Dezavantaj: Türkiye’deki kârlara vergi riski
B. Ödeme Planlaması
- Ruble bazlı faturalandırma: Döviz riskini azaltır
- Peşin ödeme indirimi: %5-10 erken ödeme avantajı
- Takas sistemi: Özellikle enerji sektöründe yaygın
6. Sık Karşılaşılan Vergi Tuzakları ve Çözümleri
| Risk | Çözüm |
|---|---|
| Gümrük değerleme anlaşmazlıkları | Önceden “Gümrük Danışmanlığı” almak |
| Transfer fiyatlandırması denetimi | “Comparable Uncontrolled Price” yöntemi |
| KDV iadesi gecikmeleri | Yerel bankalarla “KDV finansmanı” anlaşması |
7. 2025’te Gelen Yeni Vergi Düzenlemeleri
- Dijital Varlık Vergisi: Kripto işlemlerde %13
- Lüks Tüketim Vergisi: 10 milyon RUB üzeri konutlarda %2
- Çevresel Ödemeler: Karbon ayak izi yüksek şirketlere ek yükümlülükler
8. Türk Şirketleri İçin Maliyet Yönetimi İpuçları
- Yerel Muhasebeci Bulun: Aylık ~50.000 RUB maliyet, ama cezalardan korur
- E-Dönüşüm Yapın: “1C” muhasebe yazılımına geçiş zorunluluğu var
- Vergi Tatillerini Takip Edin: Özel bölgelerde 2 yıla varan muafiyetler
- Yatırım Anlaşmaları Yapın: 500 milyon RUB üzeri yatırımlara özel avantajlar
Sonuç: Vergiyi Yönet, Karlı Kal
Rusya’nın vergi sistemi, stratejik planlamayla yönetilebilir bir yapı sunuyor. Türk şirketleri için kritik başarı faktörleri:
✔ Yerel uzmanlarla çalışmak
✔ Bölgesel avantajları iyi değerlendirmek
✔ Ruble bazlı finansal model oluşturmak
✔ Vergi reformlarını yakından takip etmek